Narodowy Fundusz Zdrowia we współpracy z Ministerstwem Zdrowia uruchomił program pilotażowy dla dzieci uzależnionych od nowych technologii cyfrowych. W 11 specjalistycznych ośrodkach najmłodsi i ich rodziny otrzymają bezpłatnie profesjonalną pomoc psychologiczną. Program to odpowiedź na problem uzależnień cyfrowych wśród dzieci i młodzieży. Zjawisko nasiliło się w czasie pandemii COVID-19. Działania mają wesprzeć uczniów i ich rodziców w walce z uzależnieniami od nowych technologii.
Celem programu jest m.in.:
- ograniczenie negatywnych zachowań związanych z uzależnieniami cyfrowymi,
- zwiększenie wiedzy w tym zakresie,
- poprawa stanu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Pomocy w ośrodkach będą udzielali:
- psycholodzy,
- psychoterapeuci,
- terapeuci środowiskowi.
Wybrane ośrodki na terenie całego kraju będą realizowały działania terapeutyczne skierowane do uczniów problemowo korzystających z nowych technologii oraz ich rodzin. W placówce będzie można skorzystać z diagnozy i porad psychologicznych, psychoterapii indywidualnej, rodzinnej i grupowej oraz terapii środowiskowej. Jeśli specjaliści uznają, że konieczna jest konsultacja z lekarzem psychiatrą, przekierują pacjenta do innej placówki. Pomoc jest bezpłatna.
Program pilotażowy trwa od grudnia 2021 do końca czerwca 2023 roku.
Informację o świadczeniach można uzyskać także pod bezpłatnym numerem infolinii NFZ 800 190 590.
Ministerstwo Edukacji i Nauki przygotowało zestaw wskazówek i rekomendacji, które pomogą w rozmowach o emocjach uczniów oraz informowaniu o aktualnej sytuacji w Ukrainie.
Nauczyciele, prowadząc rozmowę z uczniami, powinni pamiętać, aby nie wzbudzać niepotrzebnego lęku, a także pozwolić dzieciom i młodzieży mówić o swoich emocjach. Ważne jest wskazanie sposobów radzenia sobie w trudnej sytuacji, uwrażliwienie na korzystanie ze sprawdzonych źródeł informacji oraz kształtowanie postawy szacunku wobec innej narodowości.
W rozmowie z uczniami z Ukrainy, którzy na co dzień przebywają w Polsce, nauczyciele powinni uwzględnić m.in. ich potrzebę okazywania innych emocji oraz wzmacniać poczucie bezpieczeństwa. Istotna jest obserwacja dziecka pod kątem zapewnienia pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz ustalenie, czy dziecko i jego rodzina nie potrzebują pomocy.
W materiale znalazły się także wskazówki dotyczące wsparcia z dzieci z Ukrainy, które trafią do naszego kraju w wyniku eskalacji działań zbrojnych. W rekomendacjach podkreślono, że pomimo bariery językowej należy wprowadzić skuteczny sposób i formę porozumiewania się z uczniami i ich rodzinami, aby poznać ich potrzeby oraz udzielić odpowiedniego wsparcia. Z punktu widzenia budowania poczucia bezpieczeństwa kluczowe będzie pełne włączenie tych uczniów w życie szkoły oraz środowiska lokalnego.
Materiały
Pomoc psychologiczna dla uchodźców
Fundacja Ocalenie, pomoc psychologiczna, prawna: cpc@cpc.org.pl
Polskie Forum Migracyjne – wsparcie psychologiczne i interwencyjne: +48 669 981 038, w języku ukraińskim i rosyjski (telefon działa w poniedziałki w godz. 16-20, w środy w godz. 10-14 i w piątki w godz. 14-18).
Fundacja Nagle Sami – pomoc psychologiczna przez telefon: 800 108 108, w języku ukraińskim, rosyjskim i polskim (telefon działa w poniedziałki i wtorki w godz. 17-20).
Centrum Medyczne Damiana – bezpłatny telefon wsparcia: 22 566 22 27, w języku polskim, ukraińskim i rosyjskim (telefon działa codziennie, w godz. 8-20).
Rzecznik Praw Dziecka – 800 121 212, od 2 marca – wsparcie w języku ukraińskim i rosyjskim.
Podręcznik dla dzieci
Fundacja Wolność i Demokracja – „Raz, dwa, trzy i po polsku mówisz Ty!”
Wykaz bezpłatnych telefonów z zakresu wsparcia psychologicznego i poradnictwa
W załączeniu przekazuję wykaz bezpłatnych telefonów – przydatnych infolinii z zakresu wsparcia psychologicznego i poradnictwa.
Dzieci i młodzież, a także ich rodzice mają zapewnione wsparcie w formie bezpłatnej infolinii czynnej 7 dni w tygodniu. To Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12. Pod tym numerem telefonu młodzi ludzie, a także ich opiekunowie mogą otrzymać bezpłatne i profesjonalnie wsparcie psychologiczne. Do dyspozycji dzieci i młodzieży jest także czat internetowy. Zarówno telefon zaufania, jak i czat zapewniają pełną dyskrecję oraz anonimowość i są dostępne siedem dni w tygodniu przez całą dobę.
Czat internetowy – dodatkowe wsparcie
Oprócz wsparcia telefonicznego można też napisać do ekspertów na czacie internetowym. Pod adresem https://czat.brpd.gov.pl/ dyżur pełnią eksperci z zakresu prawa, spraw socjalnych, edukacji i wychowania oraz ochrony zdrowia.
Oprócz codziennego, całodobowego wsparcia psychologicznego i kryzysowego można uzyskać również wyczerpujące informacje dotyczące obowiązujących przepisów i procedur. Harmonogram dyżurów jest dostępny na stronie https://brpd.gov.pl/2022/01/10/rozszerzenie-pomocy-ekspertow-dzieciecego-telefonu-zaufania/
Więcej informacji na temat Dziecięcego Telefonu Zaufania można znaleźć na stronie Rzecznika Praw Dziecka.
Bezpłatna infolinia dla dzieci, młodzieży i opiekunów – wsparcie psychologiczne w sytuacji kryzysu.
Zachęcamy uczniów przeżywających lęki, napięcia emocjonalne, kłopoty i trudności wpływające na zdrowie psychiczne do skorzystania z bezpłatnej infolinii Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12. Pod tym numerem telefonu młodzi ludzie, a także ich opiekunowie otrzymają bezpłatne i profesjonalnie wsparcie psychologiczne. Do dyspozycji dzieci i młodzieży jest także czat internetowy. Zarówno telefon zaufania, jak i czat zapewniają pełną dyskrecję oraz anonimowość i dostępne siedem dni w tygodniu przez całą dobę.
Telefon zaufania i bezpłatny czat internetowy dla uczniów przeżywających trudności
Młodzi ludzie, którzy przeżywają trudności wpływające na zdrowie psychiczne, mogą skorzystać z bezpłatnego telefonu zaufania Rzecznika Praw Dziecka. Dzwoniąc pod numer 800 12 12 12, otrzymają profesjonalne wsparcie psychologiczne. Rozmówcy będą mieli zapewnioną dyskrecję i anonimowość
Dzieci i młodzież mogą skorzystać także z czatu internetowego. Nie wymaga on logowania oraz instalowania żadnej aplikacji.
Telefon i czat są czynne przez całą dobę, siedem dni w tygodniu!
Więcej informacji na temat Dziecięcego telefonu Zaufania można znaleźć na stronie Rzecznika Praw Dziecka.
Telefonem zaufania Rzecznika Praw Dziecka od 1 listopada zastąpił ogólnopolską infolinia dla dzieci i młodzieży oraz ich opiekunów POMAGAMY (800 800 605).
Miesiąc listopad to czas wspominania naszych najbliższych, których dziś z nami nie ma. To czas zatrzymania się i refleksji. Czas zadumy nad sensem życia i śmierci oraz przemijania. W tym okresie ponownie przeżywamy emocje związane z doświadczoną stratą. Wraca do nas poczucie niesprawiedliwości, żalu, smutku, złości, czy też bezsilności wobec nieodwracalnych zdarzeń.
Śmierć i żałoba w naszej społeczności to tematy tabu. A przecież każdy z nas kiedyś doświadczył utarty drugiej osoby: babci, dziadka, rodzica, rodzeństwa, dziecka, przyjaciela… Śmierć jest, na co dzień. Każdy z nas rodzi się by żyć, żyje, by umierać. Nie mówimy o śmierci, kryjemy śmierć, ponieważ sami nie potrafimy o niej rozmawiać. Nie bójmy się tego tematu. Trzeba rozmawiać, by poradzić sobie ze stratą, a przede wszystkim, po to, aby nasze dzieci, nie zostawały z tym tematem same. Nie musimy być odporni, ale w miarę możliwości przygotowani do różnych sytuacji życiowych.
Żałoba tradycyjnie rozumiana jest, jako okazywanie na zewnątrz tego, co się dzieje z kimś, kto stracił bliskiego. Jest to czarny ubiór, płacz, smutek. Z pojęciem żałoby ściśle związane jest pojęcie straty. Choć żałoba, a przeżywanie straty to dwa zupełnie inne pojęcia. Strata jest to wewnętrzny stan przeżywania związany z utratą bliskiej osoby. Jest to nasza wewnętrzna reakcja na stratę.
Żałoba to naturalny proces, pojawiający się po śmierci bliskiej osoby. Dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Dziecko niezależnie od wieku przeżywa stratę, przy czym u niego proces żałoby przebiega w sposób bardziej skomplikowany, niż u osoby dorosłej. Dziecko i śmierć to tematy, które wydają się być nam od siebie oddalone. Nic bardziej mylnego. Dziecko, nastolatek ma prawo przeżyć żałobę. Nieprzeżyta żałoba kiedyś się odezwie – powie: jestem, nie przeżyłaś mnie. Dorośli, którzy są w najbliższym otoczeniu mają za zadanie pomóc dziecku, przejść ten niełatwy etap. Proces żałoby jest dla nas drogą. Jedni mają tę drogę prostą i wychodzą z żałoby szybko, zaś inni mają tę drogę pokręconą. “Dziecko ma krótkie nóżki i przechodzi ją dłużej, niż dorośli”. Dziecko przeżywa krańcowo trudne emocje i często zostaje w nich samo. Najbliżsi unikają tematu, udają, że nic się nie zmieniło, chcą chronić dziecko, myśląc o tym, żeby najszybciej zapomniało o trudnym wydarzeniu. W efekcie braku odpowiedniego wsparcia dochodzi do patologizacji procesu żałoby – żałoba trwa dłużej, bądź też zostaje wyciszona, by kiedyś dać o sobie znać, powodując problemy na przestrzeni całego życia. Nie jest sposobem nie mówić o niej, ale sposobem jest uspokoić dziecko. Śmierci nigdy nie zrozumiemy, ale możemy pomóc zrozumieć dziecku sytuację z nią związaną. Możemy porozmawiać z młodym człowiekiem: „Jak wspomina osobę zmarłą?”, „Co jest fajnego we wspomnieniach z osobą zmarłą?”, „Co jest smutnego w tej żałobie”?, „Co chciałaby powiedzieć osobie zmarłej?”, „Za co chciałaby przeprosić osobę zmarłą?” itp.
Dorośli mają przewagę w przeżywaniu starty, bo są już dojrzali, ukształtowani emocjonalnie, dlatego mogą lepiej radzić sobie z żałobą. Dorosły w żałobę wchodzi tak jakby skakał w morze – wchodzi cały i zmaga się z falami. Dziecko wchodzi w żałobę jak do kałuży, wchodzi i wychodzi z niej, przez co długo ją przeżywa. Dziecko tracące bliskiego nie zawsze potrafi i chce rozmawiać o swoich uczuciach. Często nie umie jeszcze poradzić sobie z emocjami wywołanymi sytuacją trudną. Ponadto, na całe spektrum emocji i reakcji towarzyszących samej stracie nakładają się zjawiska związane z naturalnym procesem rozwojowym. Co w efekcie może potęgować te reakcje i skalę przeżywanych emocji przez dziecko.
Dziecko/nastolatek może reagować na śmierć w prawidłowy i nieprawidłowy sposób. Bez względu na wiek dziecka można wyróżnić następującą grupę zachowań towarzyszących stracie.
Przykłady prawidłowych reakcji emocjonalnych | Przykłady prawidłowych reakcji poznawczych |
|
|
Powikłanie procesu żałoby wiąże się z nietypowym reagowaniem dziecka na doznaną stratę. Przyczyn tego należy upatrywać w indywidualnych cechach dziecka, wzorcami zachowań, które już zostały nabyte, ale też z zachowaniami dorosłych w tej konkretnej sytuacji.
Nieprawidłowe reakcje dorosłych, które mogą prowadzić do zakłóceń w zachowaniu dzieci:
- ignorowanie reakcji dziecka – objawów żałoby (np. brak przyzwolenia na smutek),
- ukrywanie faktu śmierci, co powoduje niezrozumienie sytuacji przez dziecko (zagubienie, gdy rodzina traktuje śmierć, jako temat tabu),
- nieprawdziwe wyjaśnienia takie jak „mama stała się gwiazdką na niebie”, mogą wprowadzić niejasność w konkretnym myśleniu dziecka i tworzyć złudną nadzieję,
- dziecko naśladuje opiekunów w swoich reakcjach na śmierć – modelowanie zachowania (wzory zachowań od żyjących dorosłych i rodzeństwa),
- nie okazywanie wsparcia jest najważniejszą przyczyną zaburzeń.
Czego potrzebuje dziecko przeżywające żałobę?
- zapewnienia bezpieczeństwa i spokojnej atmosfery w swoim otoczeniu,
- szczerej rozmowy (gdy zgłosi taką chęć),
- cierpliwości ze strony innych,
- szacunku dla własnych przeżyć,
- zrozumienia i optymalnej tolerancji dla nieadekwatnych reakcji (tak samo jak „nieadekwatna” była tragiczna sytuacja, jaką musiało przeżyć),
- realnych obietnic (bez oszukiwania dziecka np., że to się nigdy nie wydarzyło, że zmarła mama powróci),
- empatii, wczuwania się w stan emocjonalny,
- modelowania, czyli wzorowania się na postępowaniu dorosłego w trudnej sytuacji.
Jakie wyzwania stoją przed dzieckiem i jego bliskimi po śmierci bliskiej osoby?
- przyjęcie realności śmierci i wynikających z tego konsekwencji,
- wspólne dzielenie się ze sobą doświadczeniem utraty (co oznacza, także zarówno podjęcie rytuałów żałoby, takich jak: pogrzeb, odwiedzanie grobu czy innych, indywidualnych, tradycyjnych dla danej rodziny),
- znacząca jest rozmowa o doznanej stracie na różnych etapach procesu żałoby. Silne emocje mogą pojawiać się u poszczególnych osób w rodzinie w różnym czasie.
- przekształcenie systemu rodzinnego w taki sposób, aby zadania osoby zmarłej zostały przejęte przez określonych członków rodziny, co często wiąże się z modyfikacją jej struktury,
- zaangażowanie się w nowe relacje i kontynuowanie własnych planów i celów życiowych – „prowadzenie normalnego trybu życia”.
Podsumowując:
- Nie oszczędzajmy dziecku sytuacji straty – dorośli często nie zdają sobie sprawy w ilu sytuacjach dzieci mogą przeżywać proces żałoby (np. śmierć ukochanego zwierzaka, wyjazd rodzica za granicę, rozwód rodziców, utrata kontaktu z najbliższym przyjacielem).
- Jedyna i słuszna decyzja, jaką możemy podjąć, to sposób, w jaki pomożemy dziecku uporać się ze stratą – pomijając ten obowiązek zostawiamy dziecko sam na sam z dylematami życia i śmierci.
- U dzieci obserwuje się takie same reakcje na stratę jak u dorosłych. Sposób przejścia żałoby przez dziecko wpływa znacząco na jego dalszy rozwój.
- Dzieci, choć mogą odczuwać to samo, co dorośli, nie będą umiały wyrazić tego w ten sam sposób – każde dziecko, które jest wystarczająco dojrzałe, aby pokochać drugiego człowieka, będzie w stanie przeżywać żałobę, jednak niekoniecznie będzie umiało to zakomunikować jak dorosły człowiek.
- Dzieci z natury nie potrafią długo zajmować się smutkiem – dlatego ich proces żałoby może długofalowy, ponieważ na przemian mogą tego tematu unikać i do niego wracać.
- Dziecko komunikuje się ze światem za pomocą zabawy – dlatego wiele oznak żałoby można zauważyć podczas zabaw z nim, gdy np. będzie próbował bawić się w pogrzeb, aby zapanować samodzielnie nad trudnymi dla niego sytuacjami.
Każda chwila jest nieodpowiednia do pożegnania się z bliskimi, ale każda jest odpowiednia do przytulenia ich myślami, więc zatrzymaj się i wróć pamięcią do tych najlepszych wspomnień.
Depresja młodzieńcza-ROZUMIESZ -POMAGASZ
Według badań zaburzenia są diagnozowane u 19-32% nastolatków w wieku 13-17 lat. Najważniejszą „broń” w walce z chorobą stanowią wiedza, wczesna diagnoza oraz odpowiednie leczenie. Szacuje się, że ryzyko wystąpienia schorzenia jest znacznie częstsze u dziewcząt – w okresie adolescencji dziewczynki chorują 2 razy częściej niż chłopcy. Nauczyciele mają duży wpływ na podopiecznych, mogą co dzień obserwować ich zachowania , a co za tym idzie – dostrzec niepokojące objawy. Właśnie dlatego zachęcam Państwa do skorzystania z materiałów edukacyjnych dotyczących depresji młodzieńczej. Pakiet zawiera: scenariusze lekcji, przewodnik metodyczny, kartę pracy do zajęć, poradnik edukatora oraz zestaw kart do ćwiczeń. Materiały powstały we współpracy z Instytutem Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Stanowią element kampanii informacyjno-edukacyjnej „Depresja. Rozumiesz – Pomagasz” realizowanej przez Ministerstwo Zdrowia.
Pakiet materiałów edukacyjnych oraz więcej na ten temat znajdziesz na stronie:https://wyleczdepresje.pl/depresja-mlodziencza/
Jak wspierać dzieci w radzeniu sobie z lękiem przed koronawirusem?
Dziś to pytanie zadaje sobie wielu rodziców. Umieszczone poniżej sugestie i wskazówki przygotowane przez szkolną psycholog mgr Annę Olszak-Pluta mogą okazać się pomocne w zetknięciu z tym problemem.
Zadania psychologa w szkole
Pracę psychologa w szkole określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. Według aktualnych przepisów do obowiązków psychologa zatrudnionego w szkole należy:
